معمولاً زمانی که صحبت از سیاست میشود قدرت مربوط به دولتها و حاکمیت در ذهن ما شکل میگیرد.
تعریف سیاست در گذر زمان به عنوان قدرت در اختیار حاکمیت و دولتها به تعریف سیاست به عنوان علم یا هنر اداره جامعه تغییر کرده است. واقعیت اینجاست که بدون شناخت از سیاستگذاری عمومی نمیتوان بر سیاستگذاریهای رسانهای مسلط شد.
سیاستگذاری عمومی مجموعه است از اقدامات عقلانی که منجر به خلق فرایندی میشود که در آن مجموعهای از نظام اجتماعی حاکم میتواند به اهدافش دست یابد.
در واقع سیاستگذاری مجموعهای از اقدامات، شیوهها و راهبردها است که به یک محور مرکزی مشخصی تعلق دارد و بر اساس دستهای از افکار و ویژگیها شکل میگیرد. این سیاستها فراگرد اهداف مشخصی بوجود میآیند.
فرایند سیاستگذاری عمومی شامل سه مرحله با عنوان شکل گیری، اجرا و ارزیابی است.
معمولاً آنچه که باید در سیاستگذاریهای عمومی حول محور رسانه لحاظ شود، اجرای درست و دقیق و نظارت بر اجرا و در نهایت ارزیابی و سنجش دستاوردها و خروجیها میباشد.
فرایند اتخاذ سیاستگذاری عمومی در رسانه
سیاستگذاریهای رسانهای برگرفته از نظام حاکم بر آن رسانه است. بر اساس آنچه که گفته شد در همین نظامهای متفاوت نیز قواعد کلی لحاظ میشود.
هر رسانه در جهت شکلگیری سیاستهای لازم گام بر میدارد و چار چوب و طرحی را ترسیم میکند و بعد از فرموله کردن طرح برای آن تصمیمگیری میگیرد. در نهایت براساس اهداف خود آن را اجرا نموده و مورد سنجش و ارزیابی قرار میدهد.
به دلیل اینکه رسانهها بخشی از نظام ارتباطاتی را در بین انسانها شکل میدهند و همینطور به واسطه وجود شبکههای اجتماعی و ایجاد نوعی تعامل بین مخاطب و رسانه امکان گرفتن فیدبک در سازمانهای رسانهای به مراتب سادهتر و امکانپذیرتر از مابقی سازمانها و صنایع است؛ بنابراین ارزیابی نتایج سیاستهای اجرا شده متکی بر محیط واکنشگرای اجتماعی است.
در نتیجه نیاز به اعمال سیاستهای جدید در چنین سیستمهایی به مراتب بیشتر است و این مهم انعطافپذیری بالا و رویکرد مردم سالاری لازم دارد.
یادآوری چند نکته در اینجا حائز اهمیت است.
حذف امور سیاسی از فرایند سیاستگذاری در حوزههای مختلف رسانهای در محتوای رسانههای ملی چون رادیو و تلویزیون میتواند از مهمترین فاکتورهای موفقیت در رسانههای مذکور محسوب شود؛ زیرا تا حد زیادی میتواند از جهتدار نمودن مفاهیم و محتوای برنامهها برای پیشبرد اهداف عدهای خاص جلوگیری به عمل آورد و به ترویج آزادی اندیشه کمک کند.
در هر صورت باید این واقعیت را پذیرفت که عملکرد رسانه و چشمانداز آن به طور مستقیم بر کیفیت فرهنگ، اقتصاد و اجتماع اثر میگذارد و بر رشد و تحول اجتماعی نیز اثر مستقیم دارد.
سیاستگذاری هر رسانه فعال همچنین پاسخگوی این سؤال است که ما در عمل خواهان تجربه چه نوع جامعهای هستیم؟
آنچه باید امروز به آن توجه شود نتیجه انجام و اعمال چنین سیاستگذاری هایی است زیرا که بههرتقدیر روشهای نادرست و نامناسب میتواند آسیبزننده باشد. در حال حاضر تحقیقات زیادی در حوزه آسیبشناسی ناشی از سیاستگذاری های رسانهای انجام میشود.
بهترین اقدام برای هر رسانه برای جلوگیری از هر نوع آسیب احتمالی به بدنه جامعه، شناخت دقیق از اصول سیاستگذاری عمومی و بررسی پیشینه سیاستگذاری اعمالشده در حوزه رسانه است.